PFAS houden de gemoederen flink bezig. Overheden, producenten, industriële verwerkers, gebruikers, consumenten en de media maken zich zorgen over het potentiële risico van deze 'forever chemicals' voor mens, milieu en dier. Steeds meer partijen willen daarom snel een zo volledig mogelijk beeld van de aanwezigheid van PFAS in een product, in de bodem, in de lucht en/of in water.
Eén van de leden van Fenelab – SGS – ontwikkelde daarom een nieuw uniek totaalconcept voor PFAS-onderzoek: PFASafe – Next level analysis om één van de grootste maatschappelijke problemen beheersbaar te maken, ontwikkeld.
PFAS (Poly- en PerFluorAlkylStoffen) is een verzamelnaam voor minimaal 4.000 tot meer dan een miljoen verschillende componenten, afhankelijk van de wetenschappelijke bron. Deze door de mens gemaakte chemische verbindingen bestaan sinds de jaren vijftig en hebben allerlei gunstige eigenschappen: ze zijn water-, vuil- en vetafstotend alsook brandwerend. PFAS komen onder meer voor in verf, blusschuim, antiaanbakpannen, verpakkingsmateriaal (pizzadozen en snackverpakkingen), cosmetica, vloerbedekking, meubelstoffen, regenkleding, smeermiddelen, lijmen en sprays etc. Kortom in enorm veel toepassingen.
Het nadeel van PFAS is dat de chemicaliën hardnekkig (persistent) zijn, zich snel verspreiden en niet of nauwelijks (biologisch) afbreekbaar zijn. Er is een vermoeden van toxiciteit van de meeste PFAS-componenten. Via voeding, drinkwater, inademing of de huid krijgen we PFAS binnen. Heel wat PFAS compounds zijn bio-accumuleerbaar. Dat wil zeggen dat de stoffen zich ophopen in het lichaam van mens en dier.
Strengere wet- en regelgeving
Op dit moment richten de meeste wetgevingen zich voornamelijk op PFAS-analyses die zich richten op slechts een klein aandeel van alle PFAS-verbindingen. Dit zijn de PFAS-componenten die Europa sterk aan banden heeft gelegd of waar een verbod op is. Bekende voorbeelden hiervan zijn PFOA, PFOS en HFPO-DA.
In de komende jaren worden PFAS-houdende toepassingen verder beperkt. Omwille van de gunstige eigenschappen worden er steeds meer en meer alternatieve verbindingen geproduceerd en gebruikt.
Veel van deze verbindingen vallen echter ook onder de PFAS-groep. Een groot aantal van deze nieuwe componenten zullen in de toekomst mogelijk schadelijke gevolgen vertonen. Het is dus zaak daar nu al op te anticiperen en ervoor te zorgen dat bij de analyses en onderzoeken geen onderschatting maakt van de aanwezigheid van PFAS.
Innovatieve analyse
SGS ontwikkelde als eerste laboratorium een totaalconcept op het gebied van PFAS-onderzoek: PFASafe – Next level analysis. Deze innovatieve analyse die verschillende technieken combineert, geeft in drie stappen een zo volledig mogelijk beeld van de aan- en afwezigheid van PFAS in bodem, (drink)water, omgevingslucht, consumentenproduct en/of voeding.
Daar waar traditionele PFAS-analyses zich richten op ongeveer 40 tot 60 componenten (en dus een klein percentage van het totaalaantal PFAS-verbindingen) nemen we met PFASafe – Next level analysis een veel groter aandeel aan PFAS-componenten mee.
Klaar voor de toekomst
Naast het PFASafe concept is SGS volop bezig met nieuwe ontwikkelingen om een steeds grotere diversiteit aan PFAS componenten in diverse matrices te analyseren. Het is belangrijk dat deze maatschappelijke uitdaging beheersbaar wordt.
